‘Therapeutisch paardrijden’ wordt over het algemeen als overkoepelende term voor alle werkvormen waarbij gebruik gemaakt wordt van het paard om de levenskwaliteit van personen met een handicap te verbeteren.

1. Equine Assisted Therapy (EAT)

Deze term wordt internationaal gebruikt om de ‘echte’ therapieën met het paard als medium te onderscheiden van paardrijden als recreatief en sportief gegeven.

Onder EAT als koepel horen verschillende vormen zoals hippotherapie, orthopedagogisch paardrijden en psychotherapie met het paard. Zeker niet alle situaties waar mensen met een handicap iets doen op of met paarden zullen gezien worden als vormen van EAT, als therapie. Het gaat hier om doelgericht handelen- op verschillende terreinen en op geregelde basis- door professionele werkers in de gezondheids- en welzijnszorg met het paard als medium.

2. Aangepast paardrijden

Wanneer paardrijden wordt aangeboden als recreatieve activiteit aan personen met een handicap, spreekt men van ‘aangepast paardrijden’. De nadruk ligt hier meer op het paardrijden als ontspanning. De ruiter met een handicap leert, met hulp van speciale begeleiders en aangepast materiaal en hulpmiddelen (speciale teugels en stijgbeugels, hellend vlak om met een rolstoel op te rijden,…) paardrijden in een al dan niet inclusieve manege. Therapeutische effecten blijven uiteraard ook doorwerken maar zijn niet het doel van de activiteit. De plezierervaring van het paardrijden alleen of in groep met andere ruiters staat voorop. Hier spelen ook integratie en inclusie een rol.

3.Paardrijden voor ruiters met een handicap

Wanneer sportief paardrijden het doel wordt van de activiteit spreekt men van ‘paardrijden voor ruiters met een handicap’ of ‘paardrijden als sport voor personen met een handicap’. Hierbij komen rijtechnische aspecten aan bod, eventueel aangepast aan de handicap.

4. Overzicht

5. Therapeutisch paardrijden in het kinderrevalidatiecentrum

Het kinderrevalidatiecentrum UZ Gent biedt de kinderen de mogelijkheid om aan therapeutisch paardrijden te doen. Door de samenwerking met het paard wordt het kind uitgedaagd om zijn aandacht te richten op het verbeteren van coördinatie, evenwicht en het bewegen op een ritmische manier.

Fysieke voordelen:

1. Musculatuur: Door beweging van paard en ruiter wordt een soepele actie-decontractie van de spiergroepen gefaciliteerd. Het ritmische bewegen van het paard geeft een mobiliserend effect op de romp. Dit geeft wederom een ontspannend effect op de spastische spieren.
2. Evenwicht: Het evenwicht wordt driedimensioneel gestimuleerd door de bewegingen van het paard. Het staptempo
3. Door het driedimensionele bewegen op het paard krijgen we een tonusregulerend effect zowel op de spieren ter hoogte van de romp alsook op de spieren van de ledematen.
4. Het paardrijden heeft ook zijn effect op de algemene lichaamsconditie: naarmate de sessie uitgebreid kunnen worden worden ademhaling, bloedsomloop en lichaamsmetabolisme gestimuleerd.

Psychomotorische voordelen:

1. Lichaamsbewustzijn en kennis van de lichaamsdelen worden gestimuleerd daar er veel aandacht besteed wordt aan een correcte houding op het paard.
2. Eveneens worden coördinatie en dissociatie gestimuleerd: door het uitvoeren van verkeerde beweging zal het paard onmiddellijk een andere beweging uitvoeren.
3. De tijd-ruimte integratie wordt volledig geïntegreerd in de hippotherapie: als een kind voldoende ervaring heeft opgedaan, wordt er de opdracht gegeven om het paard zelf aan te sturen. Ook de kennis van de richtingen maakt deel uit van de therapie.
4. Het ritmegevoel wordt verbeterd door de natuurlijke gang van het paard, te beginnen met stappen, daarna draf en eventueel gallop.

Doelstellingen op psychologisch vlak:

Het therapeutisch paardrijden vindt plaats buiten de muren van een revalidatiecentrum. Het kind wordt hierdoor uit de ziekenhuissfeer gehaald en in een natuurlijke omgeving gebracht. Dit heeft een ontspannend effect op het kind als gevolg. Door het voorbereidende werk dat bestaat uit het verzorgen van het paard kan het kind een vertrouwensrelatie opbouwen waardoor de angst ten opzichte van het paard overwonnen wordt. Dit geeft op zijn beurt een positieve boost aan het zelfbeeld van het kind: de eigenwaarde wordt vergroot.

Kind en paard worden begeleid door therapeuten. Hierdoor groeit tussen hen de wederzijdse relatie.

Doelstellingen op sociaal vlak:

Het therapeutisch paardrijden wordt georganiseerd met een zes-tal kinderen. Door de gezamelijke verplaatsingen, het verzorgen van de paarden en het paardrijden zelf ontstaat er automatisch een groepsgevoel tussen deze kinderen.

De sociale re-integratie wordt ook bevorderd: de kinderen komen in interactie met begeleiders van ter plaatse. Ook ouders zijn vaak aanwezig waardoor de kinderen elkaars ouders ook leren kennen.